تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی
نوشته شده توسط گروه وکلای ملکی

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی و نحوه انجام و آشنایی با مراحل آن

یکی از مهم‌ترین دارایی‌های عمومی و ثروت‌های ملی، اراضی ملی می‌باشند که تحت حاکمیت دولت قرار دارند و از این روی نیز تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

در ادامه با گروه وکلای ملکی همراه شوید تا مفصلا به تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی و راه‌ها و معیارهای آن بپردازیم.

14 مرداد 1402
بروزرسانی: ۸ اسفند ۱۴۰۲
7 دقیقه
بدون دیدگاه

منظور از اراضی ملی چیست؟

به اراضی که در حال حاضر هیچ‌یک از اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی، هیچگونه دخل و تصرفی در آن نداشته و همچنان نیز شکل و شمایل طبیعی خود را همانند گذشته حفظ کرده‌ و در اختیار دولت قرار گرفته‌اند، اراضی یا زمین‌های ملی گفته می‌شود که اراضی فوق قاعدتاً در زمره اموال دولتی به حساب آمده و علی‌الاصول نیز در خارج از شهر واقع شده‌اند.

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی آن‌قدرها هم کار سختی نیست و تنها با دانستن چند معیار می‌توان به راحتی اینگونه زمین‌ها را از یکدیگر تشخیص داد.

چنانچه اراضی دارای شرایط ذیل باشند در زمره اراضی عادی قرار دارند؛

  • چنانچه زمین موردنظر قابل کشت بودن و امکان آبیاری در آن وجود داشته باشد.
  • چنانچه در زمین مورد نظر، باغبانی یا کشت صورت گرفته باشد.
  • چنانچه زمین در مسیر آب قرار گرفته باشد در زمره اراضی عادی قرار دارد.
  • چنانچه زمین در مجاورت قنات، چاه یا رودخانه وجود داشته باشد، زمین در زمره اراضی عادی می‌باشد.
  • چنانچه در زمین مسیر رفت و آمد قدیمی مشخص باشد.
  • چنانچه زمین دارای پوشش‌های گیاهی مرتعی نباشد.
  • چنانچه جوی‌های قدیمی و جدید در زمین قرار گرفته باشد.
  • چنانچه زمین در محدوده روستا قرار داشته باشد.
  • چنانچه زمین در نقشه‌های هوایی به رنگ زرد نشان داده شود، چرا که رنگ زرد در نقشه‌های هوایی نشان‌دهنده اراضی زراعی و کشاورزی است.
  • چنانچه زمین فاقد شیب‌های تند باشد.
  • چنانچه زمین دارای درختان میوه باشد.
  • چنانچه در زمین هرگونه دخالت‌ها یا فعالیت‌های انسانی مانند ساخت طویله، خرمنگاه، خانه باغ یا… اتفاق افتاده باشد.
  • چنانچه زمین به صورت تقسیم‌بندی یا کرت‌بندی باشد.

انواع اراضی ملی

اراضی ملی را در یک تقسیم‌بندی جداگانه می‌توان به دو دسته تقسیم نمود؛ اراضی ملی وابسته به سازمان مسکن و شهرسازی و اراضی ملی وابسته به منابع طبیعی.

اما منظور از هریک از انواع اراضی بیان شده چیست؟آن دسته از اراضی ملی که در داخل محدوده شهری واقع شده اند، وابسته به سازمان مسکن و شهرسازی بوده و آن دسته از اراضی نیز که در خارج از محدوده شهری واقعند، وابسته به اداره منابع طبیعی می‌باشند.

خواندن این مطلب
سوالات حقوقی درمورد ملک و پاسخ آن توسط وکیل متخصص

نحوه استعلام منابع طبیعی اراضی ملی

افراد جهت استعلام منابع طبیعی اراضی ملی بایستی به یکی از دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کرده و مدارک و مستندات خویش را به این دفاتر ارائه نموده و منتظر نتیجه استعلام بمانند.

دفاتر فوق نیز پس از تحویل مدارک، آن‌ها را به اداره منابع طبیعی جهت استعلام کارشناسان ارسال خواهند کرد.

لازم به ذکر است که افراد پس از تحویل مدارک و مستندات خویش به دفاتر پیشخوان جهت استعلام، یک کد رهگیری و کد درخواست دریافت می‌نمایند.

مدارک لازم جهت استعلام منابع طبیعی اراضی ملی

  • رونوشت اصل سند مالکیت زمین
  • رونوشت مدارک هویتی مالک
  • نقشه یو تی ام ملک
  • برگ درخواست استعلام (در صورتی که توسط ارگان خاصی درخواست داده شود)
  • گواهی انحصار وراثت (درصورتی که ملک ورثه ای باشد)
  • وکالت‌نامه محضری (در صورتی که مالک حضور نداشته باشد)

مدارک لازم جهت استعلام منابع طبیعی اراضی ملی

ماده ۵۶ قانون اراضی ملی

شاید تاکنون در خصوص ماده ۵۶ قانون اراضی ملی چیزهایی شنیده باشید و برایتان سوال پیش آمده باشد که منظور از این قانون چیست؟

منظور از ماده ۵۶ قانون جنگل‌ها و مراتع؛ چنانچه زمینی پیش از تاریخ فوق مورد تحلیل قرار گرفته باشد، جز اراضی ملی منابع طبیعی قرار خواهد داشت و چنانچه بالعکس آن بوده، یعنی قبل از تاریخ فوق (سال ۱۳۵۶) احیا نشده یا عمل کشاورزی یا… روی آن انجام نشده باشد در زمره اراضی ملی قرار داشته و تحت مالکیت دولت می‌باشد.

کمیسیون ماده ۵۶ منابع طبیعی شامل چه کسانی است؟

  • رئیس اداره منابع طبیعی
  • یک نفر قاضی دادگستری
  • مدیر جهاد کشاورزی
  • دونفر از اعضای شورای اسلامی روستا یا عشایر
  • نماینده امور اراضی منابع طبیعی
  • کارشناس جنگل و مراتع

لازم به ذکر است که هیئت فوق زیر نظر جهاد کشاورزی شهرستان می‌باشد و رای صادره توسط هیئت فوق نیز در دادگاه بدوی و تجدید قابل اعتراض خواهد بود.

مرجع رسیدگی به اراضی ملی و عادی کدام است؟

مرجع قضایی رسیدگی به اراضی فوق، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری می‌باشد.

مجازات تصرف اراضی ملی

تصرف اراضی ملی جرم محسوب شده و در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. به طوریکه مستندا به ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، رفع تصرف و جزای حبس از یک ماه تا یک سال برای متصرف در نظر گرفته شده است.

خواندن این مطلب
دانستنی های مهم قولنامه و بررسی نکات مهم آن

متولی فروش اراضی ملی

متولی فروش اراضی ملی برعهده اداره منابع طبیعی استان می‌باشد.

مجازات خرید و فروش اراضی ملی

همانطور که اشاره شد، متولی فروش اراضی ملی اداره منابع طبیعی استان بوده و خرید و فروش آن توسط سایر اشخاص جرم محسوب شده و مجازاتی اعم از؛ رد مال، جزای نقدی معادل مبلغ ثمن معامله و جزای حبس از یک سال تا هفت سال را در بر دارد.

مستندات قانونی تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی

همانطور که پیش از این نیز بدان اشاره نمودیم، یکی از راه‌های تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی سابقه احیا زمین موردنظر می‌باشد. مطابق با قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع مصوب سال ۱۳۴۱، محدوده بیشه‌ها، مراتع و اراضی ملی مشخص گردیده است که مستندات قانونی آن عبارتند از؛

  • قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور مصوب سال ۱۳۷۱.
  • اصل ۴۵ قانون اساسی.
  • ماده ۵۶ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب سال ۱۳۶۷.
  • قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب سال ۱۳۴۱.

منظور از برگ تشخیص چیست؟

اراضی ملی شامل جنگل‌ها، مراتع و بیشه‌های طبیعی می‌باشد. حال هر نوع از اراضی که داخل اراضی ملی قرار نگیرند، جز مستثنیات می‌باشند. به طور مثال؛ املاک خصوصی که دارای سند مالکیت خصوصی مجزا می‌باشند در زمره مستثنیات قرار دارند.

حال به فرآیندی که سبب تفکیک اراضی ملی از مستثنیات می‌شود، تشخیص گفته خواهد شد که اعلام نظر در این خصوص در برگه‌ای تحت عنوان برگ تشخیص اعلام می‌گردد.

انواع برگ تشخیص

برگ تشخیص در دو نوع وجود دارد؛

  • برگ تشخیص جزئی
  • برگ تشخیص کلی

اما منظور از هر یک از انواع برگ تشخیص چیست؟

لازم به توضیح است، برگ تشخیص جزئی برای املاکی صادر خواهد شد که دارای مساحت محدود یا تعداد مالکین محدودی باشند و درست برخلاف آن، برگ تشخیص کلی وجود دارد که برای املاک دارای مساحت بسیار وسیع یا املاکی با تعداد مالکین نامحدود یا نامشخص صادر خواهد شد.

خصوصیات برگ تشخیص

در خصوص برگ تشخیص باید دانست که این برگه‌ها دارای شرایط ضروری مختص به خود می‌باشند.

خواندن این مطلب
اثبات مالکیت با نسق زراعی و آشنایی با سند نسقی

در برگ تشخیص قید مواردی چون مشخصات ثبتی، مساحت و حدود ملک و همچنین موقعیت دقیق ملک ضروری است.

انواع مستثنیات اراضی ملی

انواع مستثنیات اراضی ملی

همانطور که گفته شد، هر نوع از اراضی که در زمره اراضی ملی قرار نداشته باشند، جز مستثنیات قرار دارند. حال مستثنیات نیز خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از؛

  • مراتع غیر مشجر
  • توده‌های جنگلی
  • اراضی جنگلی و بیشه‌های طبیعی
  • عرصه تأسیسات و خانه‌های روستایی، زمین‌های زراعی و باغ‌ها

حضور وکیل در دعاوی اراضی ملی

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی و همچنین استعلام و بررسی مفهوم هریک از آن‌ها مستلزم شناخت و داشتن آگاهی و تخصص لازم در زمینه امور فوق می‌باشد. به همین جهت، بهتر است که در زمینه امور فوق از وکیل دادگستری خبره و متخصص در این زمینه استفاده کرده و کار را به وی بسپارید تا خدای ناکرده به علت نا آگاهی و عدم شناخت کافی نسبت به قوانین و پیگیری امور مربوط به اراضی ملی با مشکل روبرو نشوید.

گروه وکلای ملکی با بهره‌گیری از چند تن وکیل خبره دادگستری و متخصص در تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی و امور مربوط به آن آماده دادن مشاوره رایگان وکیل ملکی به شما عزیزان می باشد.

سخن آخر…

از همراهی شما خوبان متشکریم. چنانچه در خصوص تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی، اعتراض به رای تشخیص، استعلام اراضی ملی و… مشکل یا ابهامی در ذهن دارید با وکلای متخصص و متبحر ما در حوزه پرونده‌های ملکی در ارتباط باشید.

گروه وکلای ملکی با بهره‌گیری از بهترین و باتجربه‌ترین وکلا و مشاورین حقوقی در خدمت شما عزیزان می‌باشند.

  • اراضی ملی یعنی چه؟

به آن دسته از اراضی که هیچ یک از اشخاص حقیقی و حقوقی هیچگونه دخل و تصرفی در آن نداشته و تمام و کمال در اختیار دولت قرار گرفته است، اراضی ملی گویند.

  • تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی به چه شکل می‌باشد؟

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی دارای چندین معیار می‌باشد که با شناخت معیارهای آن می‌توان به تشخیص حدودی پی برد. در متن مقاله مفصلا به بررسی معیارهای تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی پرداخته ایم.

4.4/5 - (5 امتیاز)

پیشنهاد می کنیم این مطالب را هم بخوانید

عقد مزارعه چیست؟ آشنایی با شرایط آن

تعریف عقد مزارعه در قانون مدنی عقد مزارعه موضوع مواد 518 تا 542 قانون مدنی است. این عقد در ماده 518 قانون مدنی تعریف شده است. بر اساس تعریف ماده 518 این قانون، مزارعه عقدی است که به موجب آن…

بازدید: 1323 نفر
۱۷ بهمن ۱۴۰۲
خواندن این مقاله

خیار غبن چیست و چگونه اعمال می‌ شود؟

فسخ قرارداد چیست و چه تفاوتی با بطلان و اقاله دارد؟ در ارتباط با انحلال یا بی اثر شدن قراردادها معمولا اصطلاحات مختلفی وجود دارد که لازم است درباره تفاوت آن ها توضیح دهیم. فسخ قرارداد که خیار غبن یکی…

بازدید: 466 نفر
۱۵ آبان ۱۴۰۳
خواندن این مقاله

املاک وقفی چه نوع املاکی هستند؟ آشنایی با فروش و اجاره آنها

وقف چیست؟ وقف یک نوع عقد و عمل حقوقی است که در ماده 55 قانون مدنی تعریف شده است. بر اساس این ماده، وقف به معنای حبس عین مال و تسبیل منافع آن است. منظور از حبس عین این است…

بازدید: 1338 نفر
۲۸ فروردین ۱۴۰۳
خواندن این مقاله

الزام به تنظیم سند در صورت فوت فروشنده

 تنظیم سند رسمی چه اهمیتی دارد؟ در ابتدا بهتر است درباره اهمیت در اختیار داشتن سند رسمی برای املاک صحبت کنیم. تنظیم سند رسمی در معاملات مهمترین مرحله در نقل و انتقال آن‌ ها به شمار می آید. زمانی که…

بازدید: 1183 نفر
۱۷ فروردین ۱۴۰۳
خواندن این مقاله

سوالات و نظرات شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *